"Παγκόσμια Ημέρα τού Περιβάλλοντος» σήμερα. Άλλοθι της καταστροφής τών άλλων ημερών τού χρόνου. Να την αγνοήσουμε; Ο ποιητής καραδοκεί. Η ποίηση λέει την ἀ-λήθεια, που σημαίνει τη μή λήθη. Πως κάποτε ήμασταν ζωντανά και αναπόσπαστα μέρη αυτού που σήμερα λέμε «περιβάλλον».
Τά βήματά μας ἀντηχοῦν ἀκόμη, μέσα στό δάσος… Ἡ δόνησις κάθε κτυπήματος τῶν ὑλοτόμων, καθώς ἀραιώνουν μέ πελέκια τούς κορμούς, κρατώντας μές στό στόμα τους τραγούδια, πού μάθαν ὅταν ἤτανε παιδιά καί παίζανε κρυφτοῦλι μές στό δάσος… (ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, Ἠχώ).
Υπακούσαμε σε άλλες εντολές. Κατακυριεύσατε τῆς γῆς (Π. ΔΙΑΘΗΚΗ)!
Ούτε εδώ, στην πιο σοβαρή απόπειρα ευαισθησίας και αυτοσυντηρήσεώς μας, δεν κατορθώσαμε να αγνοήσουμε τη «διαθήκη» και το ανθρωποκεντρικό είναι που μάς επεβλήθη. Είμαστε εδώ, το «κέντρο», όλα τ’ άλλα, που μας «περιβάλλουν», είναι εκεί, γύρω, απέναντι, υπάρχουν για 'μας!
Από τον καιρό τού Κοπέρνικου, δεν είναι το «κέντρο» τού «περιβάλλοντος» αυτόν κόσμου ο άνθρωπος. Δεν είναι το κέντρο τού Σύμπαντος. Ούτε του Γαλαξία. Ούτε του Ηλιακού Συστήματος. Ούτε καν το «κέντρο» τού Πλανήτη... Αν η Γαία τινάξει μια μέρα τη ράχη της, να ξεμουδιάσει από τα βάρη που τής φορτώσαμε, θα ξαποστείλει το ανθρώπινο είδος στα ερέβη τού Διαστήματος. Τραγικό και αυτόχειρο σφάλμα.
Ποιά είναι η «φιλοσοφία» μας. Να είμαστε «ρεαλιστές» και «πρακτικοί». Να εκμεταλλευόμαστε «αποδοτικά» το περιβάλλον, προσθέτουμε και το «ορθολογικότερα», για να έχουμε τη συνείδησή μας ήσυχη... Ούτε τη λέξη καταστροφή θέλουμε πια ν' ακούμε. Η «κλιματική αλλαγή» είναι ανεπαίσθητη, εύηχη και αθώα στ' αφτιά μας.
Και ακριβώς, επειδή δεν «μείναμε στα λόγια», δεν σκεφθήκαμε, δεν μιλήσαμε όσο και όπως χρειαζόταν, δεν φιλοσοφήσαμε, επειδή ήμασταν ιδιαζόντως «ρεαλιστές» και «πρακτικοί», φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Πού φτάσαμε;
Πώς να μιλήσεις για το «περιβάλλον», τη φύση, τη γή, όταν «περιβάλλεσαι» και εκμεταλλεύεσαι τόσα «αγαθά» τους; Πώς να μιλήσεις για ευτυχία όταν νομίζει πως είσαι ευτυχισμένος; Πώς να μιλήσεις για ελευθερία όταν νομίζει πως είσαι ελεύθερος; (HERBERT MARCUSE).
ΔΟΚΙΜΑΖΟΥΜΕ να φανταστούμε μια κοινωνία; Η κεντρική ιδέα από το γαλλικό περιοδικό LE SAUVAGE 4/74.
Η βιομηχανική παραγωγή περιορίζεται στα απαραίτητα. Πέντε μοντέλα γερά παπούτσια και ρούχα, τρία μοντέλα στέρεα και ασφαλή αυτοκίνητα, δύο μοντέλα οδοντόβουρτσες, ένας κατασκευαστής πλυντηρίων...
Είναι κάτι αδύνατο για την οικονομία τής αγοράς; Είναι. Και θα σήμαινε γενική ανεργία; Όχι. Αν αλλάξει το ωράριο σε εβδομάδα εργασίας είκοσι ωρών. Θα σήμαινε μήπως ισοπέδωση; Όχι, αν...
Κάθε πολυκατοικία ή γειτονιά έχει δυο αίθουσες κινηματογράφου, ραδιοτηλεοράσεως και ψυχαγωγίας. Αίθουσα παιχνιδιού για τα παιδιά. Άρτια εξοπλισμένο εργαστήριο για μαστορέματα. Πλυσταριό με χώρους στεγνώματος και σιδερώματος... Θα χρειαζόμασταν τις ακριβές ατομικές συσκευές, τα περίτεχνα εργαλεία και παιχνίδια;
Άνετα συλλογικά μέσα μεταφοράς κινούνται προς και από τους χώρους εργασίας και αναψυχής. Υπάρχουν λωρίδες και χώροι σταθμεύσεως για ποδήλατα και μοτοποδήλατα. Λειτουργεί εξυπηρετικό δίκτυο συγκοινωνιών προς τα προάστια και τις άλλες πόλεις. Θα μπλεκόμαστε στην κυκλοφοριακή συμφόρηση και στη συμφόρηση της κυκλοφορίας τού αίματός μας;
Κάθε γειτονιά, κάθε κοινότητα διαθέτει εργαστήρια, ανοιχτά μέρα και νύχτα, εξοπλισμένα με μηχανήματα, εργαλεία και υπολογιστές. Οι κάτοικοι, ατομικά ή συλλογικά, εφευρίσκουν και κατασκευάζουν επιπλέον αγαθά, για ατομική χρήση και ερασιτεχνία, σύμφωνα με τα γούστα, τον χρόνο και τις επιθυμίες του ο καθένας.
Καθώς δεν θα δουλεύουν πάνω από είκοσι ώρες την εβδομάδα, οι ενήλικες θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν στα παιδιά αυτά που δεν μαθαίνουν στο σχολείο. Την κατεργασία υφασμάτων, του ξύλου, της πέτρας, των μετάλλων... Ηλεκτρολογία και ηλεκτρονικά, μηχανική, κεραμική, γεωργία... Τη Γη, τον Ήλιο, το Διάστημα και το Σύμπαν...
Είναι ουτοπία! Κομμουνισμός! Ίσως είναι ένα πρόγραμμα. Που μπορεί με τον καιρό να λοξοδρομεί (προς τον ατομισμό και την ελεύθερη τάχατες οικονομία), αλλά που θα προλαβαίνουμε να το ξαναφτιάχνουμε...