Ξεχνάω. Δεν μ' αρέσει να γενικεύω, γι' αυτό λέω ξεχνάω, όχι ξεχνάμε, αν και έχουν περάσει δεκαετίες από την τελευταία φορά που άκουσα να μιλάνε για τη Σάμπρα και Σατίλα, για εμφύλιο στο Λίβανο, για Φαλαγγίτες και Δρούζους, για τους Παλαιστίνιους μαχητές που υποχρεώνονται να καταφύγουν στην Τυνησία.
Και σήμερα, τη στιγμή που γύριζα την τελευταία σελίδα του βιβλίου του Σορζ Σαλαντόν Ο τέταρτος τοίχος (Εκδόσεις Εστία, 2016), θυμήθηκα τη φιλόλογο που μας δίδαξε Αντιγόνη στην Πέμπτη Γυμνασίου, την αξιοπρέπειά της, το σεβασμό που μας ενέπνεε, κατόρθωμα σε μια τάξη αρρένων στο Αιγάλεω του 1973. Θυμάμαι τη μορφή της, τη σοβαρότητά της, λυπάμαι που ξέχασα το όνομά της. Την ευχαριστώ.
Ο γάλλος Σαλαντόν, με το βιβλίο του (γραμμένο το 2013), παίρνει το πιο δυνατό έργο της αρχαιότητας, το πιο ανατρεπτικό, την Αντιγόνη, όχι του Σοφοκλή, αλλά μια διαφορετική εκδοχή της, και εξιστορεί την αποτυχημένη προσπάθεια να το ανεβάσουν στη Βηρυτό του 1982. Πικρή ανάγνωση, πικρές σκέψεις και στοχασμοί. Ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας, το λιγότερο ένοχο λέει: «Μα όλος ο κόσμος φταίει για κάτι σ' έναν πόλεμο! Αν οι Παλαιστίνιοι δεν ήταν εδώ, δεν θα είχαν τιναχτεί όλα στον αέρα!». Λιγότερο ένοχο αλλά κι αυτό ένοχο...
Ποιός δεν φταίει; Οι Εβραίοι που υπέστησαν άπειρα δεινά μέχρι να μεταμορφωθούν σε Ισραηλινούς; Οι Παλαιστίνιοι που σφαγιάζονται από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τώρα; Φταίνε οι Ισραηλινοί που ντύθηκαν το ένδυμα των χιτλερικών εξολοθρευτών τους;
Αλλά, στο κάτω - κάτω, ποιός είμαι εγώ που θα κρίνω; Ούτε εγώ είμαι αθώος, μόνο τα μικρά παιδιά, η Λουίζ, η κόρη του πρωταγωνιστή. Βλέπε το βίντεο (για να μην ξεχνάμε τη Jenin)...