Κλείνει σήμερα τα ογδόντα του χρόνια. Και ακόμα αναρωτιόμαστε, ποιός πραγματικά είναι. Ο ίδιος δεν μιλάει πολύ για τον εαυτό του... Στο πιο πλήρες πορτραίτο του, το κινηματογραφικό «No Direction Home" τού Σκορσέζε το 2005, λέει. «Το νόημα τής ζωής δεν είναι να βρεις τόν εαυτό σου ή να βρεις οτιδήποτε, είναι να επινοήσεις και να δημιουργήσεις τόν εαυτό σου». Αυτό έκανε τόσα χρόνια και 'μείς νομίζαμε άλλα; Πρόσφατα πούλησε 600 τραγούδια για 300.000.000 δολάρια!
Έχουν κατά καιρούς υπάρξει ισχυρές αμφιβολίες σχετικά με την ειλικρίνεια τού Μπομπ Ντύλαν και την «ηθική» του συγκρότηση. Υπάρχει ένας δικαιολογημένος σκεπτικισμός απέναντι σε επιτυχημένους τραγουδοποιούς, όσον αφορά τήν ειλικρίνεια τού μηνύματος που μεταφέρουν με τα τραγούδια τους. Κατά πρώτον, η αμφιβολία, κατά πόσο ένα πνεύμα κοινωνικής ή φιλοσοφικής κριτικής ή και ανατροπής που μεταφέρεται με τη μουσική ανταποκρίνεται στα πραγματικά πιστεύω τών δημιουργών του. Ή κατά πόσο αυτοί εκμεταλλεύονται με εμπορικούς όρους την απήχηση που μπορεί να προσλάβουν αυτά τά μηνύματα.
Το δεύτερο αφορά μια πιθανή αρνητική εξέλιξη τών καλλιτεχνών όσον αφορά τή συνείδηση και τις προαιρέσεις τους, αφού αυτοί γνωρίσουν τήν επιτυχία και γευθούν τούς υλικούς καρπούς της, αλλάζοντας εν τέλει στην πράξη «στρατόπεδο». Διατηρώντας τήν παλιά φόρμα στη μουσική τους, επειδή αυτή έχει καταστεί αγαπητή στο κοινό, υπάρχει ο σκεπτικισμός ότι τελικά στην πορεία παράγουν μουσικά αποτελέσματα που δεν τούς εκφράζουν.
Η μουσική ωστόσο δεν μπορεί να πει ψέματα. Η μουσική δημιουργία στηρίζεται στην έμπνευση. Και στην περίπτωση τού Μπομπ Ντύλαν φαίνεται ότι αναβλύζει χωρίς υποκρισίες και φτιασιδώματα. Σπάνια υπήρξε στιγμή απ' όσες έχουν καταγραφεί, σε φωτογραφίες ή κινηματογραφήσεις συναυλιών και συνεντεύξεων, που αυτός να εμφανίζεται πρόσχαρος ή ανέμελος. Η έκφρασή του διέπεται μονίμως από το πνεύμα τών τραγουδιών του. Από εκείνο το καλλιτεχνικό βάθος και πόνο ψυχής, που τόσο εύστοχα έχει εκφράσει ο Διονύσης Σαββόπουλος σε μια συνέντευξή του. «Γεννήθηκα με μια εκ γενετής αιμορραγία». Όταν ακόμα ο Νιόνιος αιμορραγούσε...
Ο Μπομπ Ντύλαν δεν διαθέτει μέταλλο φωνής. Το ένρινο γρατζούνισμά της, το νευρικό παίξιμο τής κιθάρας και ο ασυναγώνιστος στίχος του, φιλοσοφικός και διεγερτικός, έχουν «επισυνάψει συμβόλαιο με το καταχθόνιο μη ον», όπως έχει δηλώσει, σπάζοντας για μια φορά τη σοβαρή έκφρασή του μ' ένα αυτοσαρκαστικό χαμόγελο, όταν ρωτήθηκε πού οφείλεται η επιτυχία του. Δεν είναι εύκολο να κατανοήσουμε, με όρους «κοινωνιστικής» κριτικής, έναν καλλιτέχνη που εκφράζει μια από τις πλέον σπάνιες εξάρσεις τής σύγχρονης πολιτισμικής δημιουργίας...
Ο Ντύλαν, μιλώντας για «συμβόλαιο με το καταχθόνιο μη ον», συνοψίζει σ' ένα «στίχο» το δράμα τού ανθρώπου που μεταφέρει ένα «οντολογικό» μήνυμα με όρους τού εμπορικού και «πολιτισμικού» (Νόμπελ...) καπιταλισμού. Το Blowin' in the Wind λόγου χάρη, από το άλμπουμ The Freewheelin' Bob Dylan, του 1963... Ποιά άραγε να είναι η «προστιθέμενη αξία» αυτών τών στίχων εξήντα χρόνια ύστερα;
Πόσες φορές πρέπει κανείς να ρίξει τή ματιά ψηλά ♩ λίγο ουρανό για να μπορέσει ν’ αντικρίσει; ♩ Και νά ’χει, πόσα πρέπει, αφτιά για να γροικήσει τού ανθρώπου τον λυγμό; ♩ Και σαν πόσους θανάτους πρέπει να πληροφορηθεί, για να νοιώσει ♩ πως σαν πολλοί είναι οι άνθρωποι που έχουν χαθεί; ♩ Η απάντηση, φίλε, πλανιέται στον αέρα...