Σαν σήμερα 23 Μαΐου τού 1875 ιδρύθηκε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα τής Γερμανίας, το SPD.

Ανεξάρτητα από τη «σοσιαλδημοκρατική» όπως την εννοούμε σήμερα πορεία του και σε τί έχει εξελιχθεί αυτό, έχουμε ιδεολογική και πολιτική υποχρέωση να θυμηθούμε ορισμένα πράγματα (προς αποφυγή...) γι' αυτό το ιστορικό ούτως ή άλλως κόμμα τής πατρίδας τού Μαρξ.

Η ιστορία τού ευρωπαϊκού σοσιαλισμού είναι αναπόσπαστα συνυφασμένη με τη Γερμανία και τον μαρξισμό. Στην Κολωνία ξέσπασε, σχεδόν παράλληλα με το Παρίσι το 1848, η δημοκρατική εξέγερση που πήρε γρήγορα χαρακτήρα πανευρωπαϊκής επανάστασης. Ουσιαστικά, η ιστορία τού SPD αρχίζει την προηγούμενη δεκαετία τής επίσημης ιδρύσεώς του, με τη δημιουργία το 1863 τής Γενικής Ένωσης Γερμανών Εργατών και με την ίδρυση το 1869 τού Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, ενός από τα πρώτα εργατικά κόμματα τής Ευρώπης, που συγχωνεύτηκαν στο συνέδριο τής Γκότα το 1875.

Με αφορμή αυτό το συνέδριο ο Καρλ Μαρξ έγραψε τό διάσημο έργο του "Κριτική τού προγράμματος τής Γκότα». Δεκαέξι χρόνια αργότερα, ένα άλλο συνέδριο, που «αναθεώρησε» τις βασικές αρχές τού γερμανικού σοσιαλιστικού κινήματος και τον τίτλο τού κόμματος σε SPD, υπήρξε αφορμή για να γράψει ένα ανάλογο έργο ο Φρήντριχ Ένγκελς υπό τον τίτλο «Κριτική τού προγράμματος τής Ερφούρτης».

Από το 1878 έως το 1890 το πρώτο ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό κόμμα δρούσε στην ημιπαρανομία, καθ' ότι είχε απαγο­ρευθεί, με τον λεγόμενο «αντι­σοσιαλιστικό νόμο», κάθε σοσιαλιστική ιδέα ή δραστηριότητα Γερμανία. Έκτοτε και μέχρι τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ανεξάρτητα από «αναθεωρητικές» τάσεις και τις αντιπαραθέσεις, στο Σοσιαλιστικό Κόμμα τής Γερμανίας κυριαρχούσαν αριστερές, ριζοσπαστικές και μαρξιστικές ιδέες.

Το 1914 όμως και παρά την απόφαση τής 2ας Διεθνούς να μη συμμετάσχει στον πόλεμο, το SPD αποφάσισε τή συμμετοχή. Η απόφαση τού κόμματος υπέρ τού πολέμου επέφερε ρήξη. Τα ριζοσπαστικά μέλη και στελέχη του αποχώρησαν και δημιούργησαν νέα κόμματα, τη Λίγκα τού Σπάρτακου, το Ανεξάρτητο Σοσιαλδη­μοκρατικό Κόμμα και αργότερα το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας. Εδώ κλείνει η ιστορία που μας ενδιαφέρει.

Ωστόσο, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα τής κεντρικής και βόρειας Ευρώπης διαμόρφωσαν μια πολιτική ιδεολογία και μια παρεμβατική πολιτική, τη σοσιαλδημοκρατία, που με τα θετικά κοινωνικά αποτελέσματά της διέσωσε τρόπον τινά τον καπιταλισμό από τις αλλεπάλληλες κρίσεις του. Στην τελευταία οικονομική κρίση δεν τα κατάφερε...

Ήδη από το 1989, με το «τέλος τής ιστορίας» τού Φουκουγιάμα, πολλοί υποστηρίζουν πως την τελική μάχη τών πολιτικών ιδεολογιών κερδίζει ο φιλελευθερισμός ή και ο νεοφιλελευθερισμός, με τη φιλελεύθερη ή ελεγχόμενη δημοκρατία και την ελεύθερη ή ασύδοτη αγορά. Η οικονομική «κρίση τού κορονοϊού», μία ακόμα καπιταλιστική (στη βάση της, πέρα δηλαδή από τις υγειονομικές διαστάσεις της) κρίση αφήνει περιθώρια νέων σοσιαλδημο­κρατικών παρεμβάσεων. Και προς απογοήτευση τών οπαδών τού Φουκουγιάμα, μπορεί να αρχίσει νέα μάχη!

Αυτή θα περιοριστεί βέβαια σε αψιμαχίες πολιτικών πρακτικών. Οι «νικητές», η σοσιαλδημοκρατία, ο φιλελευθερισμός ή νεοφιλελευθερισμός και ό,τι άλλο θα επιχειρήσουν οι άρχουσες τάξεις θα έχει δυστυχώς συνέπειες. Οι εργαζόμενοι πληθυσμοί έχουν ωστόσο μια αήττητη τουλάχιστον έως τώρα απαντοχή. Μπορεί να μην έχει πάντοτε καθημερινή «πρακτική» αξία, αλλά διασώζει το ιδεο-λογικό μέρος και τις προσδοκίες τής ζωής τους.

Αυτός που «κερδίζει» (και ας μην τού αναγνωρίζεται...) τις αλλεπάλληλες «μάχες» τών οικονομικών κρίσεων, σε επίπεδο ανάλυσης, ιδεολογίας και προοπτικής, είναι αυτός που έχει αναλύσει, προτού καν εκδηλωθούν, τις αλλεπάλληλες κρίσεις τού καπιταλισμού. Karl Marx, Das Kapital...

ΤΡ.