Έξω από το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχουν στηθεί ανάμεσα σε άλλα δύο αγάλματα. Του Ιωάννη Καποδίστρια και τού Κοραή. Θα αρκούσε ίσως στον Αδαμάντιο Κοραή, ότι τού οφείλουμε τήν ωραία, περιεκτική, κατανοητή και ενίοτε επαναστατική αυτή λέξη. Πανεπιστήμιον...
Σαν σήμερα 3 Μαΐου 1837 εγκαινιάστηκε το πρώτο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα τής χώρας, με την ονομασία «Οθώνειον Πανεπιστήμιον», παρ' ότι ήταν ιδέα τού Ιωάννου Καποδίστρια, που δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει... Στεγάστηκε αρχικά στην κατοικία τού αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη στην Πλάκα και τον Νοέμβριο τού 1841 μετεστεγάστηκε στο κτίριο που σχεδίασε ο δανός αρχιτέκτονας Χανς Κρίστιαν Χάνσεν, έκτοτε κοσμεί, ανάμεσα στη Βιβλιοθήκη και την Ακαδημία, τήν ομώνυμο λεωφόρο και την πρωτεύουσα.
Το «Οθώνειον» και ύστερα «Εθνικόν Πανεπιστήμιον», είχαν τή λογική τους... Εκείνο που ίσως ξενίζει είναι η μετέπειτα μακροσκελής και διττή ονομασία Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών. Ή Αθήνησιν Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον, όπως είναι το «ιστορικά» σωστό.
Το δεύτερο μέρος τής σημερινής ονομασίας το «έδωσε» το 1911, μετά θάνατον, ο Ηπειρώτης ευεργέτης Ιωάννης Δόμπολης (1769 - 1850), πλούσιος έμπορος που ζούσε στη Ρωσία και γνώριζε τόν Ιωάννη Καποδίστρια, είχε δε υπηρετήσει εδώ υπό τον Κυβερνήτη. Ο Δόμπολης διέθεσε τήν περιουσία του στο ελληνικό δημόσιο, για να ιδρυθεί πανεπιστήμιο στην «Πρωτεύουσα τής Ελλάδος», υπό τον όρο πως το νέο ίδρυμα θα ονομαζόταν «Καποδιστριακόν», προς τιμήν τού επιφανούς πολιτικού ανδρός, του οποίου τάφος δεν υπήρξε πάσα γη, αλλά η Ελλάς...
Πτυχίο στην ελληνική κουτοπονηριά...
Να ιδρυθεί πανεπιστήμιο επιθυμούσε ο Δόμπολης, αλλά μετά από πενήντα χρόνια... Γιατί; Υπολόγιζε, ο με την καλή έννοια και πίστη εθνικόφρων διαθέτης, πως τότε πρωτεύουσα τής Ελλάδας θα ήταν η Κωνσταντινούπολη! Και αυτό ήταν επίσης όρος τής διαθήκης του… Ο Δόμπολης είχε ζήσει λίγο χρόνο στην Ελλάδα, όσο αυτή είχε τήν ευτυχία να έχει κυβερνήτη τον Καποδίστρια. Δεν υπολόγισε, επιστρέφοντας στη Ρωσία μετά τη δολοφονία τού φίλου του, ότι άφησε πίσω του πολιτικούς που θα κατακτούσαν πτυχίο στην κουτοπονηριά! Τί κάνουν;
"Σπάνε» στα δύο το Πανεπιστήμιο! Διατηρούν τό «Εθνικόν» και «ιδρύουν» το «Καποδιστριακόν», που κληρονομεί τά λεφτά τού Δόμπολη... Για να δικαιολογήσουν δε την «ιερή» πράξη τους (αφού το «πληρωθέν» θέλημα τού αειμνήστου τήν καθηγίασε!), αναθέτουν στο «Εθνικόν» τις θετικές επιστήμες και στο «Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον» τις θεωρητικές! Αλλά και έτσι, ακόμα δεν έχουν καταλάβει ότι αρμόζον ήταν το αντίθετο...
Ο όρος περί πρωτεύουσας στην Πόλη, δεν ετίθετο πλέον, ο Κεμάλ και οι Νεότουρκοί του μάς είχε κόψει οριστικά τη φόρα από το 1908... Οι «αφύσικοι» κληρονόμοι τού Δόμπολη, αντί να φτιάξουν ένα άλλο πανεπιστήμιο με τα λεφτά του, το 1911, με τις σύγχρονες τότε προδιαγραφές, να έχουμε και εμείς σήμερα ένα ελληνικό «Χάρβαρντ», ένα «Δομπόλιαν», κατά το «Κολάμπιαν» τέλος πάντων... Να μη τους στέλνουμε να «σπουδάσουν» με τα λεφτά μας στο εξωτερικό και να γυρίζουν πίσω ασπούδαχτοι να μάς κυβερνάνε!
Εν πάση περιπτώσει, πασχαλινή αργία και σήμερα και αφού λόγω τής πανδημίας δεν έχουμε κάτι άλλο να κάνουμε, ώσπου να βγούμε στα τραπεζάκια έξω, λέμε ιστορίες να περνάει η ώρα... Αυτά έγιναν με το πρώτο πανεπιστήμιό μας ίσαμε το 1932, όταν «ενοποιήθηκε» και μετονομάστηκε σε Αθήνησιν Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον, ονομασία που διατηρεί μέχρι σήμερα σχεδόν αναλλοίωτη (ΕΚΠΑ).
Οι πολιτικοί και ακαδημαϊκοί ταγοί μας κατάφεραν τό ακατόρθωτο. Και τα λεφτά τού μακαρίτη Δόμπολη έβαλαν στο ταμείο τους, για καλό, «εθνικό» σκοπό, την πίτα ολάκερη! Και με τον σκύλο τους χορτάτο, διώχνουν τρόπο τινά από πάνω τους το εθνικό άγος τής δολοφονίας τού Καποδίστρια.