Σαν σήμερα 27 Απριλίου τού 1937 άφησε τήν τελευταία του πνοή σε ηλικία 46 χρονών. Φιλόσοφος, μαρξιστής πολιτικός και πολιτικός επιστήμονας, συγγραφέας, ο Αντόνιο Γκράμσι είναι ο ιστορικός ιδρυτής τού Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας (1921, μετέ­πειτα Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, Partito Comunista Italiano).

Καταδικασμένος από το 1928 σε 20ετή φυλάκιση, λίγες μέρες μετά την αποφυλά­κισή του για λόγους υγείας, ο εγκέφαλος τού Γκράμσι σταμάτησε να λειτουργεί, προς "επιβεβαίωση» τής ανατριχιαστικής αγόρευσης τού ιταλού εισαγγελέα στη δίκη που τον έστειλε στη φυλακή. «Πρέπει να κάνουμε αυτόν τον εγκέφαλο να σταματήσει να λειτουργεί Η σκέψη όμως τού Αντόνιο Γκράμσι δεν σταμάτησε να λειτουργεί, να είναι παρούσα, ενεργή, δραστική και επιδραστική, πέραν τών ιδεολογικών ορίων τής Αριστεράς, ώς τις μέρες μας.

Θα χρειαζόμασταν πολύ χώρο και χρόνο για να παρουσιάσουμε αυτή την «ηγεμονική» σκέψη. Από τα «Τετράδια τής Φυλακής», όπου διατυπώθηκε για πρώτη φορά η άποψη που υπονοήσαμε (η ιδεολογική ηγεμονία ως συνδυα­σμός κυριαρχίας και συναίνεσης) έως το αίτημα τού κόμματος τής καθολικής δημοκρατίας και τα εργοστασιακά συμβούλια, ως όριο μεταξύ αντιπροσωπευτικής και άμεσης δημοκρατίας.

Περιοριζόμαστε σήμερα να παρουσιάσουμε ακροθιγώς ένα βιβλίο του που μπορούμε να τό διαβάσουμε κάλλιστα στη συγκυρία που ζούμε. «Δημοσιογραφία και τύπος», από τις εκδόσεις «Στοχαστής», Αθήνα 2020 (Θ΄ Τόμος τής σειράς Γκράμσι, σελίδες 320, 16,00 €), για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα.

Πρόκειται για μια ευρεία επιλογή δημοσιογραφικών άρθρων του, από τις συνεργασίες του σε φοιτητικά έντυπα μέχρι το τελευταίο άρθρο του στην εφημερίδα τού κόμματος, την «Unità», το 1926. Περιλαμβάνονται επίσης οι οδηγίες του για την ίδρυση τής εφημερίδας, οι υποδείξεις προς τους δημοσιογράφους και συνεργάτες, η αντίληψή του για τον ρόλο τού Τύπου και των μέσων ενημέρωσης.

Συμβουλές και υποδείξεις πολύτιμες ακόμη και σήμερα. Ο Γκράμσι αποδεικνύεται (και) δημοσιογράφος γλαφυρός και οξυδερκής, που δείχνει έντονο ενδιαφέρον για την τέχνη, τις ιδέες και τα ήθη τής εποχής του. Ένας άλλος Αντόνιο Γκράμσι, θετική έκπληξη για όσους κατανοούν τό μέγεθος τής συμβολής του και θέλουν να γνωρίσουν και μια άλλη, επίσης ουσιάστικη πλευρά του...

ΤΡ.