Προτού γίνουμε όλοι Έλληνες...

Παραμονή, οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι. Να αντέξουμε τήν αυριανή μέρα. Να αντέξουμε δηλαδή τη «διεθνή» παράτα και την εθνι­κιστική φλυαρία που μάς επιφυλάσσουν. Αν και το ημερολόγιο τού 1821 άλλο σημειώνει, θα το δούμε αύριο...

Σαν σήμερα δε, 24 Μαρτίου 1821, το αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι οι Ντρέδες, οι Αρβανίτες τής Πάνω Μεσσηνίας, ξεσηκώνονται κατά τών Τούρκων. Από τα μέσα Μαρτίου τού '21, γεγονότα το ένα μετά το άλλο, που θα οδηγήσουν στην κορύφωση μιας μακράς, λαϊκής και συχνά κοινωνικής αντίστασης, στην εξέγερση τών ανθρώπων που ζούσαν σ’ αυτόν τον τόπο και που δεν ήταν μόνο ή δεν ήταν ακόμα Έλληνες.

Τις παρακάτω παραγράφους, αποσπάσματα από ένα βιβλίο τού Έρικ Χομπσμπάουμ (Eric Hobsbawm, 1917 - 2012), μαρξιστή διανοούμενου, από τους κορυφαίους ιστορικούς τού 20ού αιώνα, θα τις θεωρήσουμε «σημειώσεις», που δεν κράτησε ο πρωθυπουργός μας, τότε που σπούδαζε με υποτροφία μας στο Χάρβαρντ, όπου είναι αδύνατον να μην είχε διδαχθεί ή να μην είχε ακούσει για τον Χομπσμπάουμ. Ώστε να αγνοεί πώς και από πού εμπνεύσθηκαν οι προπάτορές τήν Επανάσταση! Ο Τζο Μπάιντεν συγχωρείται...

ΤΡ.

Μόνο μία, από τις επαναστάσεις τού 1820 - 1822 κατόρθωσε να επιβληθεί, ο ελληνικός ξεσηκωμός τού 1821. Και αυτό αποδίδεται εν μέ­ρει στο ότι πήρε τή μορφή γνήσιας λαϊκής επανάστασης και εν μέρει στην ευνοϊκή διεθνή διπλωματική κατάσταση. Η Ελλάδα συνεπώς έγινε η πηγή έμπνευσης τού διεθνούς φιλελευθε­ρισμού. Και ο φιλελ­ληνισμός, που συνεπέφερε οργανωμένη υποστήριξη στους Έλληνες και συμμε­τοχή πολυ­άριθμων εθελοντών, έπαιξε ρόλο στη συσπείρωση τής ευρωπαϊκής αριστεράς τής δεκαετίας τού 1820.

Ήταν συνεπώς φυσικό η Ελλάδα να γίνει θρύλος και πηγή έμπνευσης τών απανταχού εθνικιστών και φιλελευθέρων. Γιατί μόνο στην Ελλάδα ένας ολάκερος λαός ξεσηκώθηκε ενάντια στον κατακτητή με τρόπο που θα μπορούσε εύλογα να ταυτιστεί με την υπόθεση τής ευρωπαϊκής αριστεράς. Και αντίστροφα, η υπο­στήριξη τής ευρωπαϊκής αριστεράς με ηγέτη τον Λόρδο Βύρωνα, που πέθανε στην Ελλάδα, συνέβαλε σημα­ντικά στην πραγμάτωση τής ελληνικής ανεξαρτησίας.

Η Φιλική Εταιρεία είχε φροντίσει να προσηλυτίσει τους ντόπιους κλέφτες, τους εκτός νό­μου και τους αρχηγούς στις φάρες τών ελληνικών βουνών. Είναι αμφίβολο κατά πόσο ο σύγχρονος εθνικισμός σήμαινε πολλά πράγματα γι' αυτούς, αν και πολλοί διέθεταν τους γραμματικούς τους, που συνέτασσαν μανιφέστα στην ιακωβινική ορολογία...

Αν υποθέταμε ότι οι Έλληνες κάτοικοι τών ορεινών, οι κλέφτες, που ξεσηκώθηκαν εναντίον τών Τούρκων τον καιρό τού Μπάυρον, ήταν εθνικιστές, πράγμα το οποίο είναι ομολογουμένως απίθανο, δεν μπορούμε να μην παρατηρή­σουμε ότι μερικοί από τους πιο αξιοθαύμαστους αγωνιστές τους δεν ήταν Έλληνες, αλλά Αλβανοί (Σουλιώτες).

Ο νέος ελληνικός εθνικισμός πάντως ήταν αρκετός να εξασφαλίσει τήν ανεξαρτησία τής Ελλάδας, μο­λονότι ο συνδυασμός αστικής ηγεσίας, κλέφτικης αποδιοργάνωσης και επέμβασης τών Μεγάλων Δυνάμεων γέννησε μια από εκείνες τις μικροκαρικατούρες τού δυτικού φιλελεύθερου ιδεώδους...

ΕΡΙΚ ΧΟΜΠΣΜΠΑΟΥΜ, Η εποχή τών άκρων..., Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2004
24 Μαρτίου 2021
Επεξεργασία