H ώρα της αλήθειας ήρθε για τον ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τα πρώτα και συγκεκριμένα βήματα προς τον λεγόμενο «μετασχηματισμό» ή «μετεξέλιξή» του.
Ήδη προβάλουν ευκρινώς ζητήματα που τροφοδοτούν τον εσωκομματικό προβληματισμό και θα δοκιμάσουν, και εν τέλει θα καθορίσουν, την μετάβαση του ΣΥΡΙΖΑ στην εποχή της «δεύτερης πολιτικής ωρίμανσής» του. Πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η διεύρυνση ‐ εγγραφή των νέων μελών μέσα από το «ψηφιακό κόμμα», τον ρόλο της Προοδευτικής Συμμαχίας, την εκλογή προέδρου από την βάση (που επανέρχεται στο προσκήνιο), αλλά και το εύρος και την ένταση της αυτοκριτικής για την εκλογική ήττα.
Το «ψηφιακό κόμμα» (e-syriza) συγκεντρώνει υψηλές προσδοκίες, αλλά και έντονους προβληματισμούς ως προς την ποιότητα της διεύρυνσης που θα φέρει μέσω της ηλεκτρονικής εγγραφής νέων μελών. Το θέμα τέθηκε στην συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, ο γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης ζήτησε να υπάρχει προϋπόθεση και αυτοπρόσωπης παρουσίας στο κόμμα πέραν της ηλεκτρονικής εγγραφής και στην ίδια θέση κλίνουν στελέχη όπως ο Νίκος Βούτσης και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Είναι μια θέση που εμπερικλείει και τον φόβο ότι τα νέα μέλη, και ειδικά εκείνα που δεν θέλουν εμπλοκή με τον υπάρχοντα κομματικό μηχανισμό, θα έχουν ευθεία αναφορά στον Αλέξη Τσίπρα ενισχύοντας έτσι μια αρχηγοκεντρική μετάλλαξη του κόμματος. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έχει ταχθεί κατηγορηματικά κατά της εκλογής προέδρου από την βάση, είναι γνωστό όμως ότι προκρίνεται από αρκετά στελέχη της προεδρικής ομάδας και η σχετική συζήτηση παραμένει ενεργή.
Ο ρόλος της Προοδευτικής Συμμαχίας και κυρίως η βαρύτητα που θα έχει στο συνέδριο του 2020 είναι επίσης ζήτημα που πυροδοτεί εσωκομματική καχυποψία. Το ερώτημα που έθεσε με έμφαση ο Νίκος Φίλης στην Πολιτική Γραμματεία για το εάν το συνέδριο θα είναι συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ή του ενιαίου φορέα είναι δομικό, αλλά παραμένει ανοιχτό.
Τέλος, ζήτημα προβληματισμού αποτελεί η αυτοκριτική για τις δύο εκλογικές ήττες, του Μαΐου και του Ιουλίου. Νίκος Βούτσης και Πάνος Σκουρλέτης ζητούν βαθιά και δομική συζήτηση επί των λαθών που έγιναν κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι στιγμής όμως κάθε απόπειρα αυτοκριτικής ανοίγει εστίες εσωκομματικών τριβών και πιθανής εσωστρέφειας.